Aktualne przepisy kodeksu karnego skarbowego i zwiększone ryzyko odpowiedzialności karnej skarbowej uzasadniają rozważenie w firmie przeprowadzenia audytu prawnokarnego, obejmującego analizę zgodności szeregu aspektów aktywności spółki z przepisami obowiązującego prawa, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień związanych ze specyfiką przedmiotu jej działalności. Audyt prawnokarny może mieć kluczowe znaczenie z punktu widzenia oceny występującego i potencjalnego zagrożenia, jakie może pojawić się w przyszłości, a wynikającego z prowadzonej przez Spółkę działalności.

Zakres weryfikacji

W celu możliwie pełnego obrazu ryzyka odpowiedzialności karnej skarbowej audyt powinien obejmować analizę:

• zgodności działalności organów Spółki z obowiązującymi przepisami prawa, w szczególności prawa karnego i prawa podatkowego;
• organizację i funkcjonowanie Spółki oraz kreowanie decyzji jej organów pod kątem zgodności z zasadami etyki i prawidłowości ładu korporacyjnego;
• wymaganych prawem koncesji, licencji i zezwoleń;
• zgodności procedur wewnętrznych oraz procesów decyzyjnych z odpowiednimi wymogami prawnymi.

Przedmiotem badań opiniującego może być także:

a) pozyskanie informacji na temat działalności poprzedniego zarządu , w szczególności przez pryzmat przepisów prawa karnego oraz przepisów kodeksu spółek handlowych, omówionych w części prawnej przedstawionej poniżej, a to w celu ustalenia, czy działania podejmowane przez członków poprzedniego zarządu były w pełni zgodne z obowiązującymi przepisami i czy nie wiązały się z możliwością przypisania tym osobom odpowiedzialności karnej;

b) analizy obecnej sytuacji Spółki, w szczególności działań podejmowanych przez obecny zarząd, z uwzględnieniem przepisów prawa karnego oraz przepisów kodeksu spółek handlowych, a także kodeksu karnego skarbowego, omówionych w części prawnej poniżej, co pozwoli na uzyskanie odpowiedzi na pytanie, czy postępowania lub procedury obowiązujące w Spółce są zgodne z obowiązującymi przepisami; taka dodatkowa analiza może zakończyć się wnioskami co do sugerowanych działań lub zmian w obowiązujących procedurach, które mogłyby skutkować zwiększeniem bezpieczeństwa prawnego zarówno osób piastujących funkcje we władzach Spółki, jak i bezpieczeństwa prawnego samej Spółki.

Przestępstwa i przestępstwa skarbowe

Analiza powinna obejmować między innymi odpowiedzialność karną członków zarządu i rady nadzorczej, bądź innych statutowych organów Spółki, poprzez analizę ich działalności w kontekście:

a) przepisów ustawy – Kodeks karny: obejmujący audyt czynów zabronionych stypizowanych w rozdziale XXXVI Kodeksu karnego: „Przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu” tj. w art. 296-309 k.k. Wyżej wymienione przepisy chronią m.in. takie dobra jak: interes zarządzanego podmiotu (art. 296 k.k.), łapownictwo bierne i czynne osoby odpowiedzialnej za prowadzenie spraw podmiotu (art. 296a k.k.), interes wierzycieli (art. 300-302 k.k.), interes instytucji finansujących działalność podmiotów gospodarczych (art. 297 k.k.) oraz pewność i zaufanie do obrotu środkami finansowymi (art. 299 k.k.).

b) przepisów ustawy – Kodeks spółek handlowych: czynów zabronionych określonych w art. 586-595 k.s.h., których przedmiotem ochrony jest wiarygodność samej Spółki, jak i dokumentów świadczących o prawach związanych z udziałem w Spółce.

c) przepisów ustawy – Kodeks karny skarbowy, a w szczególności czynów zabronionych stypizowanych w przepisach art. 77–106ł k.k.s.;

d) przepisów innych ustaw, przewidujących odpowiedzialność karną – istotnych z punktu widzenia działalności samej Spółki, lub jej organów, w tym w szczególności: ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (zwłaszcza w kontekście ewentualnej odpowiedzialności Spółki za zachowanie osoby fizycznej działającej w jej imieniu lub interesie w ramach uprawnienia lub obowiązku do reprezentowania Spółki), ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (art. 48-54a ustawy), ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (art. 23-27 ustawy), jak i problematykę następstw skazania członka zarządu spółki prawa handlowego za niektóre przestępstwa, zgodnie z treścią art. 18 § 2 k.s.h. Oraz art. 276 k.p.k.

W LITIGATO identyfikujemy wskazane ryzyka i wskazujemy możliwości ich ograczenia.

Wojciech Pławiak

Radca prawny / Doradca podatkowy

Aleksandra Medlarska

Doradca podatkowy / Adwokat