Praktyka ta na szczęście jest hamowana przez sądy powszechne i Sąd Najwyższy, które podkreślają, że podstawowe typy przestępstw skarbowych mogą być popełnione tylko umyślnie. Nie każda zatem nieprawidłowość w rozliczeniach podatkowych jest przestępstwem skarbowym.

Nieprawidłowości w rozliczeniach popełnione umyślnie mogą być przede wszystkim kwalifikowane na podstawie trzech przepisów kodeksu karnego skarbowego.

Przestępstwa skarbowe w KKS

Przestępstwa uchylania się od opodatkowania polega na nieujawnieniu właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub niezłożeniu deklaracji i przez to narażeniu podatku na uszczuplenie (art. 54 kodeksu karnego skarbowego). Dotyczy to zatem sytuacji gdy podatnik w ogóle nie złożył deklaracji podatkowej.

Częstszą sytuacją jest przestępstwo zwane oszustwem podatkowym (art. 56 KKS). W tym przypadku podatnik składa co prawda organowi podatkowemu deklarację lub oświadczenie, podaje jednak w niej nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie.

Narażenie na nienależny zwrot podatku

Wreszcie szczególnym przestępstwem jest sytuacja gdy podatnik występuje o zwrot podatku VAT lub zwrot nadpłaty podatku. Przestępstwo z art. 76 KKS polega na podaniu danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym lub zatajeniu rzeczywistego stanu rzeczy i wprowadzeniu w błąd właściwego organu narażając na nienależny zwrot podatkowej należności publicznoprawnej, w szczególności podatku naliczonego w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług, podatku akcyzowym, zwrot nadpłaty lub jej zaliczenie na poczet zaległości podatkowej lub bieżących albo przyszłych zobowiązań podatkowych.

Umyślne popełnienie przestępstwa skarbowego

Wszystkie powyższe przestępstwa można popełnić tylko umyślnie. Jak bowiem wskazuje art. 4 KKS przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe można popełnić umyślnie, a także nieumyślnie, jeżeli kodeks tak stanowi.

W każdym z ww. przypadków kodeks nie wskazuje na możliwość popełnienia czynów nieumyślnie. Dlatego w każdym przypadku podejrzanemu należy wykazać winę umyślną (umyślność).

Wojciech Pławiak

Radca prawny / Doradca podatkowy