W momencie dziedziczenia, osoba nabywająca spadek musi uiścić podatek od spadków i darowizn. Istnieje jednak szereg możliwości skorzystania z ulg podatkowych, a nawet całkowite zwolnienie z obowiązku płacenia podatku. W artykule wyjaśniamy kiedy, i w jakiej wysokości spadkobierca jest zobowiązany zapłacić podatek od otrzymanego spadku. Omawiamy również kwoty wolne od podatku oraz warunki, na jakich możliwe jest zwolnienie z opodatkowania.

Kto go musi zapłacić?

Osoby fizyczne, które odziedziczyły majątek, muszą uiścić podatek, gdy wartość spadku przekracza kwotę zwolnioną z opodatkowania. Obowiązek uiszczenia podatku powstaje w momencie potwierdzenia nabycia spadku przez sąd lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. W przypadku braku zgłoszenia nabycia spadku fiskusowi, obowiązek podatkowy powstaje, gdy podatnik zgłasza ten fakt we własnym zakresie.

Grupy podatkowe

Podział na grupy podatkowe jest kluczowy dla określenia zasad opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn. Istnieją trzy grupy podatkowe obejmujące bliskich o różnym stopniu pokrewieństwa i powinowactwa. Osoby należące do I grupy podatkowej korzystają z wyższych kwot wolnych od podatku w porównaniu do II, czy III grupy podatkowej.

Kto należy do poszczególnych grup podatkowych?

I grupa podatkowa: małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), pasierb, ojczym, macocha, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa.

II grupa podatkowa: zstępni rodzeństwa (np. dzieci siostry, wnuki brata), rodzeństwo rodziców (np. ciotki, wujowie), zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych (np. mąż wnuczki).

III grupa podatkowa: pozostali nabywcy.

Zgłoszenie nabycia spadku

Opodatkowaniu podlega nabycie majątku o wartości przekraczającej kwotę wolną od podatku. Aby skorzystać z ulg podatkowych, należy prawidłowo wypełnić zgłoszenie (SD-Z2) dotyczące nabytego majątku w drodze spadku.

Termin na złożenie zgłoszenia to 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub od zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia przez notariusza. W przypadku nieterminowego zgłoszenia, podatnikowi grozi konieczność uiszczenia podatku.

Kwoty wolne od podatku

Z dniem 1 lipca 2023 r. kwoty wolne od podatku, określające wartość otrzymanych czy odziedziczonych rzeczy lub praw, do których nie powstaje obowiązek podatkowy wyglądały następująco:

• I grupa podatkowa – 36.120 zł
• II grupa podatkowa – 27.090 zł
• III grupa podatkowa – 5.733 zł

Powyższe wartości dotyczą łącznej sumy darowizn otrzymanych w ciągu 5 lat poprzedzających nabycie spadku.

Kto jest zwolniony z płacenia podatku od spadku?

Możliwe jest całkowite zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku od spadków. Dotyczy to podatników należących do „zerowej grupy podatkowej”. Grupa ta została wyodrębniona w ramach grupy I. Do zerowej grupy podatkowej należą: małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), rodzeństwo, ojczym, macocha.

Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn nie dotyczy przypadków, gdy zgon spadkodawcy nastąpił przed dniem 1 stycznia 2007 r.

Jak skorzystać ze zwolnienia z podatku od spadku? 

Jeśli chcemy skorzystać z zwolnienia od podatku, musimy dokonać zgłoszenia (SD-Z2) dotyczącego nabytych składników majątkowych w drodze spadku do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. W celu skorzystania ze zwolnienia z podatku każdy z nabywców powinien złożyć swoje zgłoszenie oddzielne.

LITIGATO w sprawie o opodatkowanie spadku lub darowizny

Otrzymanie darowizny lub spadku zazwyczaj wiąże się z obowiązkiem podatkowym w podatku od spadków i darowizn. Istnieją jednak rozwiązania, dzięki którym można zminimalizować to obciążenie. Doradcy podatkowi i prawnicy z LITIGATO, korzystając z wieloletniego doświadczenia swoich specjalistów, po dokonaniu rzetelnej analizy podatkowej, opracowują dla swoich Klientów możliwe rozwiązania prowadzące do zmniejszenia wysokości podatku związanego z otrzymaniem darowizny lub spadku.

Adrianna Dąbrowska

Aplikantka radcowska