Odpowiedzialność członków zarządu za niezłożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki prawa handlowego 

Zaniechanie, które może kosztować wolność i majątek 

Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki prawa handlowego niesie ze sobą nie tylko szanse na rozwój, ale i poważne obowiązki. w tym odpowiedzialność za kondycję finansową spółki. Jednym z kluczowych obowiązków członków zarządu jest terminowe złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości w sytuacji niewypłacalności spółki. Zaniedbanie tego obowiązku może skutkować nie tylko odpowiedzialnością cywilną, ale także karną. 

Kiedy powstaje obowiązek złożenia wniosku o upadłość? 

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe (dalej jako: „Ustawa”), członkowie zarządu spółki kapitałowej mają obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni od dnia, w którym spółka stała się niewypłacalna. Niewypłacalność, zgodnie z art. 11 Ustawy, oznacza utratę zdolności do wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych. 

Zaniechanie tego obowiązku może prowadzić do odpowiedzialności karnej – szczególnie na gruncie art. 586 ustawy z dnia 15 września Kodeks spółek handlowych (dalej jako: „KSH”), który stanowi, że kto, będąc członkiem zarządu, nie zgłasza w terminie wniosku o upadłość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. 

Odpowiedzialność nie tylko karna 

Warto pamiętać, że konsekwencje dla członków zarządu mogą mieć także charakter cywilnoprawny. Na podstawie art. 299 KSH, członkowie zarządu mogą odpowiadać osobiście za zobowiązania spółki, jeśli nie złożyli wniosku o upadłość w terminie. Co więcej, brak zgłoszenia wniosku może zostać uznany za działanie na szkodę wierzycieli, co może prowadzić do odpowiedzialności z art. 300 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny – za udaremnianie lub uszczuplanie zaspokojenia wierzyciela (kara do 3 lat pozbawienia wolności). 

Jak adwokat może pomóc? 

W sytuacji zagrożenia niewypłacalnością spółki warto skonsultować się z adwokatem lub radcą prawnym zanim dojdzie do realnego zagrożenia odpowiedzialnością karną. Rola pełnomocnika obejmuje m.in.: 

• Analizę sytuacji finansowej spółki pod kątem spełnienia przesłanek niewypłacalności; 
• Doradztwo w zakresie terminowego złożenia wniosku o upadłość lub przygotowania wniosku restrukturyzacyjnego; 
• Reprezentowanie członków zarządu w postępowaniach sądowych i przygotowanie linii obrony w przypadku postępowania karnego; 
• Zabezpieczenie dokumentacji i dowodów świadczących o dochowaniu należytej staranności; 
• Ocenę ryzyka odpowiedzialności cywilnej i przygotowanie strategii minimalizacji strat. 

W wielu przypadkach odpowiednia reakcja – złożenie wniosku lub dokumentacja działań zmierzających do ochrony interesów wierzycieli – może uchronić członka zarządu przed odpowiedzialnością karną. 

Podsumowanie 

Członkowie zarządu nie mogą biernie czekać na rozwój wydarzeń, gdy spółka traci płynność finansową. Brak działań może prowadzić nie tylko do problemów finansowych, ale również do osobistej odpowiedzialności – karnej i cywilnej. Warto już na początkowym etapie skonsultować się z prawnikiem, który pomoże w podjęciu właściwych decyzji oraz zabezpieczy interesy nie tylko spółki, ale także samych członków zarządu. 

Tomasz Prokurat

Radca prawny | Doradca podatkowy

Telefon: +48 508 327 308
Email: tomasz.prokurat@litigato.pl

Patrycja Gilińska

Aplikantka adwokacka

Telefon: 511 643 862
Email: patrycja.gilinska@litigato.pl