Czy poręczenie majątkowe w sprawie karnej może zostać uchylone?

Wśród środków, które stanowią zabezpieczenie majątkowe w postępowaniu karnym, wartym omówienia jest z pewnością poręczenie majątkowe. Poręczenie majątkowe może zostać zastosowane jeżeli istnieje duże prawdopodobieństwo dopuszczenia się przez oskarżonego zarzuconego mu przestępstwa. Ponadto, organ stosujący poręczenie musi wykazać, że zachodzi uzasadniona obawa ucieczki lub ukrycia się pokrzywdzonego lub obawa, że oskarżony nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny sposób próbował utrudnić toczące się przeciwko niemu postępowanie karne. 

Poręczenie majątkowe może złożyć oskarżony lub inna osoba w postaci pieniędzy, papierów wartościowych, zastawu lub hipoteki. Zgodnie z przepisami poręczenie nie może pochodzić z przysporzenia na rzecz osoby składającej poręczenie. Wydaje się jednak, że przysporzeniem nie będzie chociażby pożyczka uczyniona na rzecz takiej osoby.

Jak się ustala wysokość poręczenia majątkowego?

Ustalenie wysokości poręczenia majątkowego to kwestia indywidualna. Ustalając wysokość poręczenia majątkowego bierze się pod uwagę to, jaka kwota będzie na tyle dużym obciążeniem dla osoby lub jej bliskich, żeby zniechęcała do potocznie rzecz ujmując ucieczki, jednak jednocześnie osiągalna, bowiem nie jest intencją Sądu czy też prokuratury podanie kwoty zaporowej, tak żeby zniechęcić oskarżonego od skorzystania z tego swoistego dobrodziejstwa.

Kolejnymi kryteriami, które Sąd czy też prokurator bierze pod uwagę jest wysokość wyrządzonej szkody i charakter popełnionego czynu. W orzecznictwie sądów polskich wykształcił się pogląd, że to właśnie te dwa ostatnie kryteria są najważniejsze przy ustalaniu wysokości poręczenia.

Czy można odzyskać wpłacone poręczenie majątkowe?

Nie każdy wie, że możliwe jest również uchylenie poręczenia majątkowego. Oznacza to, że jeżeli zostaną spełnione odpowiednie przesłanki (w szczególności zostanie spełniony cel poręczenia) poręczenie majątkowe nie przepada i zostanie zwrócone osobie, która je wpłaciła. Kto może składać wniosek o uchylenie poręczenia? Wniosek taki może składać podejrzany/oskarżony, jego pełnomocnicy i inne osoby mające w tym interes prawny.

Jakie są podstawy do uchylenia poręczenia majątkowego?

Jak wygląda wniosek o uchylenie poręczenia majątkowego? Jakie są przesłanki cofnięcia poręczenia majątkowego? To z pewnością wiedza, którą powinien posiąść każdy zainteresowany tematem jakim jest cofnięcie kaucji w sprawie karnej. 

Uchylenie poręczenia majątkowego może mieć miejsce, a wręcz powinno niezwłocznie nastąpić, jeżeli ustaną przyczyny, wskutek których został on zastosowany, lub powstaną przyczyny uzasadniające jego uchylenie albo zmianę. Mówi o tym wprost art. 291 § 4 Kodeksu postępowania karnego. Niezależnie, wniosek o uchylenie zabezpieczenia majątkowego, oskarżony może składać w każdym czasie.

Jak długo trwa proces uchylenia poręczenia majątkowego?

O tym, czy wniosek o uchylenie poręczenia majątkowego jest zasadny rozstrzyga prokurator, a po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu – sąd, przed którym sprawa się toczy. W każdym z przypadków decyzja o tym, czy postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym zostanie uchylone rozstrzygnąć, należy w terminie 3 dni. 

Wniosek o uchylenie poręczenia majątkowego powinien przy tym zostać odpowiednio uzasadniony. W treści uzasadnienia należy przedstawić argumenty przemawiające za uchyleniem środka zapobiegawczego, a do wniosku załączyć dowody potwierdzające te twierdzenia. 

Procedura uchylenia kaucji w sprawie karnej ma tym większe szanse powodzenia, im więcej dowodów na swoją korzyść zgromadzimy. Przykładowo, jeżeli istnieje ryzyko matactwa, można przedstawić dowody na to, że podejrzany nie utrudniał dotychczasowego postępowania i nie próbował wpływać na świadków. Jeżeli chodzi o ryzyko ucieczki, warto przedstawić dowody na silne więzi z miejscem zamieszkania, takie jak posiadanie rodziny czy pracy. 

Każdorazowo przygotowanie wniosku o uchylenie środka zapobiegawczego wymaga przeanalizowania sytuacji procesowej zainteresowanego. Tylko gruntowna znajomość przepisów postępowania karnego i prawa karnego pozwala na odpowiednie sformułowanie argumentów we wniosku w celu uchylenia aresztu. Na każdym etapie postępowania warto skorzystać z usług doradztwo podatkowe Warszawa. 

Wojciech Pławiak

Radca prawny / Doradca podatkowy

Adrianna Dąbrowska

Aplikantka radcowska