Głównym celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowany podatnik wywiązuje się ze swoich obowiązków wynikających z prawa podatkowego. Dlatego też kontrolującym przysługuje szereg uprawnień, których głównym celem jest weryfikacja powyższego wywiązywania się z podatnika z nałożonych na niego obowiązków.

Do czego uprawniony jest organ kontrolujący w czasie kontroli podatkowej?

• wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń kontrolowanego
• wstępu do lokali mieszkalnych za zgodą kontrolowanego, jeżeli jest to niezbędne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej przez podatnika deklaracji oraz z innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe
• żądania okazania majątku podlegającego kontroli i dokonania jego oględzin
• żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i udokumentowanego pobierania danych w formie elektronicznej
• zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolą
• zabezpieczania zebranych dowodów
• legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli
• żądania przeprowadzenia spisu z natury
• przesłuchiwania świadków, kontrolowanego, reprezentanta kontrolowanego, pracowników oraz osób współdziałających z kontrolowanym
• zasięgania opinii biegłych.

Czy kontrolujący posiada inne uprawnienia względem kontrolowanego? 

Oprócz powyższego, kontrolujący posiada również prawo do żądania wydania próbek towarów (za pokwitowaniem) oraz akt, ksiąg, dokumentów,  gdy kontrolujący poweźmie uzasadnione podejrzenie, że są one nierzetelne lub gdy kontrolowany nie zapewni kontrolującym warunków umożliwiających wykonywanie czynności związanych z badaniem tej dokumentacji.

Kontrolujący ma również prawo do przeglądania akt postępowania przygotowawczego i sądowego, akt spraw sądowych, dokumentów zawierających informacje niejawne lub stanowiące tajemnicę zawodową. Z powyższym wiąże się również prawo do sporządzania z w/w dokumentów notatek i odpisów.

Kontrolujący może również wezwać do pomocy:

• organy policji
• organy straży granicznej
• organy straży miejskich,

ale jedynie w razie uzasadnionej potrzeby, jeżeli spotka się z oporem uniemożliwiającym/utrudniającym czynności wchodzące w skład kontroli podatkowej albo może zwrócić się o ich asystę, gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że kontrolujący na taki opór natrafi.

Kontrolujący ma również prawo do dokonania oględzin budynku lub lokalu mieszkalnego kontrolowanego, jeżeli zostanie minimum jedna z poniższych przesłanek:

• zostały one wskazane jako miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub jako siedziba kontrolowanego
• jest to niezbędne dla ustalenia lub określenia wysokości zobowiązania podatkowego lub podstawy opodatkowania
• jest to niezbędne do zweryfikowania faktu poniesienia wydatków na cele mieszkaniowe uprawniających do skorzystania z ulg podatkowych.
• 

Czy możliwy jest brak zgody kontrolowanego na dokonanie oględzin?

 Tak. Kontrolujący w takim przypadku będzie musiał uzyskać zgodę prokuratora rejonowego na dokonanie oględzin. Taka zgoda jest również wymagana w przypadku dokonania oględzin, które są połączone z przeszukaniem lokali mieszkalnych, innych pomieszczeń, rzeczy, jeżeli  powzięto informację o prowadzeniu niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej albo w przypadku gdy są tam przechowywane przedmioty, księgi podatkowe, akta lub inne dokumenty mogące mieć wpływ na ustalenie istnienia obowiązku podatkowego lub określenie wysokości zobowiązania podatkowego.

Wojciech Pławiak
doradca podatkowy
radca prawny

Photo by Kelly Sikkema on Unsplash

***

Wszczęcie kontroli podatkowej – co w praktyce oznacza?

Co do zasady, wszczęcie kontroli następuje poprzez doręczenie imiennego upoważnienia do przeprowadzenia kontroli oraz okazanie legitymacji służbowej kontrolowanemu lub ustanowionemu pełnomocnikowi [Czytaj dalej…]

Wojciech Pławiak

Radca prawny / Doradca podatkowy