Statut fundacji rodzinnej – na co należy zwrócić uwagę przy jego konstruowaniu?
Statut fundacji rodzinnej jest jedynym z kluczowych elementów koniecznych dla jej prawidłowego funkcjonowania. To on, poza ustawą o fundacji rodzinnej, reguluje podstawowe kwestie dotyczące organizacji i działalności samej fundacji. Odpowiednio ukształtowany statut może okazać się znaczący w bieżącym zarządzaniu fundacją zarówno od strony fundatora jak i beneficjenta. Stworzenie statutu jest jedną z pierwszych czynności, z którą musi zmierzyć się każdy fundator planujący zarejestrować fundację rodzinną Polsce, dlatego warto wiedzieć co powinno się znaleźć w takim akcie.
Wymogi formalne statutu
Statut fundacji rodzinnej określa jej fundator. Dokument ten musi zostać sporządzony w formie aktu notarialnego. Statut określa fundamentalne kwestie takie jak nazwa czy siedziba fundacji, wskazuje przedmiot działalności fundacji, cele, organy fundacji rodzinnej oraz sposób ich funkcjonowania. Zgodnie z ustawą o fundacjach rodzinnych w statucie muszą znaleźć się obowiązkowo:
- nazwa,
- siedziba,
- szczegółowy cel,
- dane identyfikujące beneficjenta lub sposób jego określenia i zakres przysługujących mu uprawnień,
- zasady prowadzenia listy beneficjentów,
- zasady, w tym szczegółowy tryb, zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta,
- czas trwania fundacji rodzinnej, jeżeli jest oznaczony,
- wartość funduszu założycielskiego,
- zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów (na posiedzeniach, w trybie pisemnego głosowania lub zdalnie),
- zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd albo przez inne organy fundacji rodzinnej w przypadkach wskazanych w ustawie,
- podmiot uprawniony do zatwierdzenia czynności zarządu fundacji rodzinnej w organizacji,
- co najmniej jednego beneficjenta uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów,
- zasady zmiany statutu,
- przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Fakultatywnie statut może obejmować również szczegółowe okoliczności rozwiązania fundacji rodzinnej czy wytyczne dotyczące inwestowania majątku fundacji rodzinnej oraz zasady współpracy jednostek czy organów fundacji rodzinnej. Co istotne, statut musi zostać sporządzony przez fundatora najpóźniej razem z oświadczeniem fundatora o utworzeniu fundacji rodzinnej. Poręczenie majątkowe w sprawie karnej jest istotne również przy ustalaniu wartości funduszu założycielskiego i zabezpieczeniu interesów beneficjentów. Warto skonsultować się z ekspertem w tej dziedzinie, aby uniknąć problemów prawnych.
Czy można zmienić statut fundacji rodzinnej?
Zmiana statutu fundacji rodzinnej jest możliwa i jest ona wiążąca w momencie wpisu do rejestru fundacji rodzinnych. Najczęściej pierwotne brzmienie statutu fundacji rodzinnej będzie określało konkretne wymogi, które należy spełnić, aby go zmienić. Należy jednak pamiętać, że zmiany statutu fundacji rodzinnej powinny być dokonane także w formie aktu notarialnego. Warto też rozważyć wpływ podatek od sprzedaży nieruchomości na strategię zarządzania funduszem założycielskim fundacji rodzinnej.
Czy istnieje wiążący formularz statutu fundacji rodzinnej?
Nie istnieje żaden odgórnie wprowadzony przez ustawodawcę formularz określający wzór statutu fundacji rodzinnej. To oznacza, że póki taki dokument spełnia konieczne warunki w postaci aktu notarialnego oraz regulowania wszelkich niezbędnych informacji może być utworzony w „dowolnym” formacie. Natomiast należy mieć na względzie, iż taki statut faktycznie reguluje działanie pewnej jednostki jaką jest fundacja więc powinien być napisany tak, jak zostałaby napisana umowa czy inny dokument regulujący funkcjonowanie podobnego podmiotu.
Praktyczne uwagi przy konstruowaniu statutu
Z doświadczenia wynika, że największe problemy w funkcjonowaniu fundacji rodzinnej pojawiają się tam, gdzie statut jest zbyt ogólny lub pomija mechanizmy rozwiązywania sporów między organami albo beneficjentami. Warto zatem, już na etapie jego tworzenia, przewidzieć procedury umożliwiające szybkie podejmowanie decyzji, w tym w sytuacjach nadzwyczajnych oraz jasne reguły ustalania świadczeń na rzecz beneficjentów. W praktyce dobrze sprawdzają się zapisy określające np. minimalną częstotliwość posiedzeń zarządu, obowiązek protokołowania kluczowych uchwał czy mechanizm rozstrzygania impasu decyzyjnego (np. głos decydujący fundatora). Warto także zwrócić uwagę dotyczące funkcjonowania fundacji po śmierci fundatora. W praktyce brak takich postanowień może prowadzić do paraliżu decyzyjnego lub sporów o władzę w fundacji. Warto zatem jasno określić, kto i w jakim trybie przejmuje kompetencje fundatora, w tym prawo do powoływania i odwoływania członków organów, zmiany statutu czy decydowania o głównych kierunkach działalności fundacji.
Jak widać przygotowanie dobrze skonstruowanego statutu to kluczowy krok w procesie powołania fundacji rodzinnej. To właśnie od jego treści zależy, czy fundacja będzie skutecznie realizować cele fundatora i zabezpieczać majątek rodziny na lata. Jeżeli szukasz pomocy w tym zakresie, skontaktuj się z nami. Doświadczeni doradcy podatkowi LITIGATO pomogą Ci skonstruować statut fundacji rodzinnej skrojony na miarę Twoich potrzeb.
Radca prawny | Doradca podatkowy
Telefon:
+48 609 241 737
Email:
wojciech.plawiak@litigato.pl
Radca prawny | Doradca podatkowy
Telefon:
+48 508 327 308
Email:
tomasz.prokurat@litigato.pl
eksperci
Rekomendacje
LITIGATO Spory podatkowe wyróżnione w rankingu firm doradztwa podatkowego w 2022 roku
Wojciech Plawiak – rekomendowany doradca w podatku od nieruchomości
www.litigato.pl – TOP 5 w kategorii Najlepsze strony internetowe
Wojciech Pławiak jest ekspertem BCC w zakresie sporów podatkowych i podatku od nieruchomości.
LITIGATO Spory podatkowe jest członkiem Business Centre Club.
Business Centre Club
Wojciech Pławiak został uznany za najlepszego specjalistę w zakresie podatku od nieruchomości w 2015 r. w prestiżowym X ogólnopolskim rankingu Rzeczpospolitej oraz rekomendowany doradca w kategorii Podatek od nieruchomości w XIII edycji Rankingu za 2019 r.
Rzeczpospolita
