Charakter podziału

Podział przez wyodrębnienie polega na przeniesieniu części majątku spółki dzielonej na istniejącą lub nowo zawiązaną spółkę albo spółki za udziały lub akcje spółki albo spółek przejmujących lub nowo zawiązanych, które obejmuje spółka dzielona.

Stronami podziału są:

• spółki dzielone, czyli te, które przenoszą część swojego majątku na spółki przejmujące, a w zamian za to otrzymują ekwiwalent w postaci udziałów lub akcji spółek przejmujących;
• spółki przejmujące, które otrzymują część majątku spółek dzielonych w zamian za udziały lub akcje

W związku z powyższym, wspólnicy (akcjonariusze) w wyniku podziału przez wyodrębnienie nie obejmują żadnych udziałów (akcji). 

Przedmiotem wyodrębnienia ze spółki dzielonej może być:

• przedsiębiorstwo,
• zorganizowana część przedsiębiorstwa (ZCP),
• zbiór składników majątkowych lub pojedynczy składnik majątkowy.

Spółki przejmujące lub spółki nowo zawiązane powstałe w związku z podziałem wstępują z dniem podziału albo z dniem wydzielenia albo z dniem wyodrębnienia w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału – jest to tzw. częściowa sukcesja uniwersalna. Ponadto, na spółkę przejmującą przechodzą z dniem wyodrębnienia w szczególności zezwolenia, koncesje oraz ulgi, pozostające w związku z przydzielonymi jej w planie podziału składnikami majątku spółki dzielonej, a które zostały przyznane spółce dzielonej, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji lub ulgi stanowi inaczej.

Podział przez wydzielenie a aport

Podział przez wyodrębnienie jest transakcję obejmującą zarówno aktywa, jak i pasywa spółki dzielonej, bowiem w ramach tej transakcji dochodzi do częściowej sukcesji uniwersalnej – czego nie ma w przypadku aportu. W przypadku podziału przez wyodrębnienie zasadniczo nie ma zatem konieczności odrębnego przenoszenia praw i obowiązków z kontraktów, zobowiązań, czy uzyskiwania zgód na ich przejście oraz podpisywania aneksów. Zasadniczo dochodzi również do przejścia na spółkę przejmującą zezwoleń, koncesji oraz ulg przyznanych spółce dzielonej, a wyjątki od tej reguły zdarzają się stosunkowo rzadko i najczęściej dotyczą działalności regulowanej.

W przypadku aportu, przedmiotem wkładu do spółki są zasadniczo aktywa (składniki majątku, w tym prawa), a skutkiem aportu jest jedynie sukcesja singularna, czyli nabycie indywidualnie oznaczonego prawa bądź praw, np. części majątku wniesionego do spółki jako aport, w tym przedsiębiorstwa. Spółka otrzymującą aport nie staje się podmiotem zezwoleń koncesji lub ulg przyznanych podmiotowi wnoszącemu do niej wkład niepieniężny, chociażby były ściśle związane z przedmiotem aportu. Zatem, w przeciwieństwie do podziału przez wyodrębnienie, w przypadku „przenoszenia” praw i obowiązków z umów, spółka otrzymująca w ramach aportu „umowy” wchodzi jedynie w prawa wierzyciela, ale nie przejmuje „z automatu” zobowiązań spółki wnoszącej do niej aport – aby osiągnąć ten efekt konieczne jest zawarcie dodatkowej umowy lub umów, a najczęściej uzyskanie zgód wierzycieli lub zawarcie aneksów do umów.

W związku z powyższym, podział przez wyodrębnienie jest ciekawą alternatywą dla aportu sposobem transferu majątku spółki.

Tomasz Prokurat

Radca prawny / Doradca podatkowy