Opodatkowanie fundacji rodzinnej 

Fundacja rodzinna a podatek dochodowy 

Fundacja rodzinna została przez ustawodawcę zwolniona podmiotowo z podatku dochodowego od osób prawnych. Oznacza to, że wykonując działalność, która jest przewidziana expressis verbis w ustawie o fundacjach rodzinnych, przychód uzyskany z tego tytułu nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem CIT. Należy mieć jednak na względzie, iż ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje szereg wyjątków, dla których pojawi się konieczność odprowadzenia podatku. Poręczenie majątkowe w sprawie karnej może stanowić dodatkowe zabezpieczenie majątku fundacji rodzinnej, zwłaszcza w sytuacjach, gdy beneficjenci angażują się w działalność gospodarczą. Warto rozważyć takie rozwiązanie przy planowaniu struktury fundacji.

Podatek przy utworzeniu fundacji rodzinnej 

Założenie fundacji rodzinnej jako czynność prawna jest zwolniona od podatku od czynności cywilnoprawnych. Ponadto, nie zajdzie konieczność uiszczenia tego podatku od wpłaty majątku na poczet funduszu założycielskiego do fundacji.  

Wypłata świadczeń na rzecz beneficjentów i skutki podatkowe 

Świadczenia przekazane przez fundację rodzinną jej beneficjentom w postaci środków pieniężnych, rzeczy lub praw są opodatkowane na poziomie fundacji rodzinnej podatkiem dochodowym od osób prawnych w wysokości 15% wartości wypłacanego świadczenia albo przekazywanego mienia. 

Natomiast opodatkowanie świadczeń otrzymywanych przez beneficjentów podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest uzależnione od tego, czy beneficjent otrzymujący świadczenie lub majątek jest jednocześnie fundatorem fundacji rodzinnej, a jeżeli nie, to w jakiej relacji rodzinnej pozostaje on z fundatorem, przy czym ustawa o PIT odwołuje się tu do przepisów o podatku od spadków i darowizn. Ogólne zasady związane z opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób fizycznych świadczeń wypłacanych przez fundację rodzinną beneficjentom kształtują się następująco: 

1. 0% PIT – w przypadku beneficjentów należących do „zerowej” grupy podatkowej, do której, stosownie do przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn należą: małżonek, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie), pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha,  
2. 10% PIT – w przypadku beneficjentów należących do I i II grupy podatkowej (z wyłączeniem grupy „zero”), czyli: zięć, synowa, rodzeństwo, teściowie; zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych, 
3. 15% PIT – w przypadku pozostały beneficjentów. 

Zatem, jeżeli beneficjent uzyskujący świadczenie od fundacji rodzinnej należy do osób z grupy „zero”, powinno nastąpić jednokrotne opodatkowanie wypłacanych świadczeń – wyłącznie na poziomie fundacji (15% podatek dochodowy od osób prawnych).  

Jednak, gdy świadczenie będzie wypłacane na rzecz beneficjenta należącego do dalszej rodziny (I i II grupa podatkowa) lub do osób nieujętych w tych grupach, dojdzie do „podwójnego” opodatkowania wypłacanego świadczenia. Poza podatkiem dochodowym od osób prawnych w stawce 15% nastąpi bowiem także opodatkowanie po stronie beneficjentów podatkiem dochodowym od osób fizycznych w stawce 10% lub 15%. 

Przychody fundacji rodzinnej nieobjęte zwolnieniem podatkowym  

W ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych wyraźnie wskazano rodzaje działalności realizowane przez fundację rodzinną, które nie korzystają ze zwolnienia podatkowego. 

Dzieje się tak, jeżeli fundacja osiąga przychody z najmu, dzierżawy lub podobnych umów (np. leasingu, użyczenia) i przedmiotem umowy jest przedsiębiorstwo, jego zorganizowana część albo inne składniki majątku (np. nieruchomości, maszyny), które są używane do działalności gospodarczej przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany. Nowy podatek nieruchomości 2025 może wpłynąć na przychody fundacji osiągane z najmu lub dzierżawy nieruchomości, co warto uwzględnić przy planowaniu inwestycji. Zmiany w tym podatku mogą znacząco zmienić wysokość zobowiązań podatkowych fundacji.

Przychody z tej transakcji nie będą korzystały ze zwolnienia podmiotowego przewidzianego w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.  

Podsumowanie 

Opodatkowanie fundacji rodzinnej w Polsce jest relatywnie korzystne, szczególnie gdy beneficjentami są osoby najbliższe fundatorowi – wówczas obciążenie podatkowe ogranicza się do jednokrotnego CIT w stawce 15% po stronie fundacji. Konstrukcja ta pozwala na efektywne zarządzanie majątkiem i jego sukcesję przy ograniczeniu bieżących kosztów podatkowych. Należy jednak pamiętać, że niektóre źródła przychodów fundacji nie korzystają ze zwolnienia z CIT, a wypłaty na rzecz dalszych krewnych lub osób niespokrewnionych prowadzą do dodatkowego opodatkowania po stronie beneficjentów. Z tego względu planując strukturę fundacji rodzinnej i jej statut, warto uwzględnić nie tylko kwestie organizacyjne, ale również optymalny model wypłat i inwestycji, tak aby uniknąć niepotrzebnych obciążeń fiskalnych. 

Skontaktuj się z LITIGATO – nasi doradcy podatkowi znajdą dla Ciebie najkorzystniejsze rozwiązanie.  

Wojciech Pławiak

Radca prawny | Doradca podatkowy

Telefon: +48 609 241 737
Email: wojciech.plawiak@litigato.pl

Tomasz Prokurat

Radca prawny | Doradca podatkowy

Telefon: +48 508 327 308
Email: tomasz.prokurat@litigato.pl

Marta Aniszewska

Radca prawny

Telefon: +48 662 162 798
Email: marta.aniszewska@litigato.pl