Odpowiedzialność karna skarbowa członków zarządu 

Kiedy członek zarządu odpowiada karnie za podatki? 

Zasadnicze pytanie brzmi: kiedy zarząd odpowiada za zaległości podatkowe i naruszenia przepisów podatkowych? Członek zarządu ponosi odpowiedzialność karną skarbową przede wszystkim wtedy, gdy: 

• dopuszcza do zaniżenia lub zatajenia podstawy opodatkowania, 
• nie składa wymaganych deklaracji podatkowych, 
• nierzetelnie prowadzi księgi podatkowe, 
• uczestniczy w mechanizmach wyłudzeń podatkowych, np. tzw. karuzelach VAT. 

Poręczenie majątkowe w sprawie karnej może okazać się niezbędnym narzędziem w sytuacji, gdy członek zarządu stoi przed zarzutami karnymi skarbowymi. Pozwala to na zabezpieczenie majątku osobistego w toku postępowania karnego.

W praktyce najczęściej analizowanym przypadkiem jest odpowiedzialność członków zarządu za VAT. To właśnie w zakresie podatku od towarów i usług najczęściej dochodzi do sporów z organami skarbowymi i wszczynania postępowań karnych skarbowych. 

Nie bez znaczenia pozostaje także etap kontroli podatkowej – to wtedy organy gromadzą materiał dowodowy, który może stać się podstawą tej odpowiedzialności. 

Jakie kary grożą za przestępstwa skarbowe? 

Przestępstwa skarbowe to czyny o charakterze umyślnym, które narażają budżet państwa na istotny uszczerbek. W przypadku członków zarządu kary mogą być wyjątkowo dotkliwe. Do katalogu sankcji należą: 

• wysokie sankcje finansowe, 
• zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, 
• zakaz pełnienia funkcji w organach spółek, 
• odpowiedzialność karna skarbowa w postaci kary pozbawienia wolności. 

Szczególnie bolesne są sankcje karne skarbowe dla zarządu związane z nieprawidłowościami w rozliczaniu podatku VAT, gdzie ustawodawca przewidział zaostrzone konsekwencje. 

Warto podkreślić, że odpowiedzialność członków zarządu jest dwojakiego rodzaju: 

• odpowiedzialność cywilna i karna – cywilna dotyczy pokrywania zobowiązań podatkowych spółki z majątku osobistego, natomiast karna dotyczy naruszenia przepisów kodeksu karnego skarbowego. 

Czy można uniknąć odpowiedzialności karnej skarbowej? 

Nie każda sytuacja automatycznie prowadzi do ukarania członka zarządu. Istnieją środki obrony, które pozwalają uniknąć lub ograniczyć odpowiedzialność. Przykładowo: 

• członek zarządu może wykazać, że dochował należytej staranności i działał w oparciu o rzetelne informacje, 
• w niektórych sytuacjach możliwe jest zastosowanie tzw. czynnego żalu – instytucji prawa karnego skarbowego, która pozwala uniknąć kary w razie dobrowolnego ujawnienia nieprawidłowości, 
• w pewnych przypadkach odpowiedzialność może zostać przeniesiona na inne osoby, które faktycznie odpowiadały za prowadzenie ksiąg podatkowych. 

W praktyce kluczowa okazuje się kontrola podatkowa i właściwa reakcja zarządu na pierwsze sygnały problemów. Profesjonalna obrona oraz bieżące monitorowanie rozliczeń podatkowych to najlepsza ochrona przed odpowiedzialnością karną skarbową. Doradca podatkowy kryptowaluty może być kluczowym wsparciem dla członków zarządu przy rozliczeniach skomplikowanych inwestycji cyfrowych. Współpraca z ekspertem zmniejsza ryzyko odpowiedzialności karnej.

Podsumowanie  

Odpowiedzialność karna skarbowa członków zarządu to realne ryzyko, które może skutkować nie tylko sankcjami finansowymi, ale także zakazem prowadzenia działalności gospodarczej czy odpowiedzialnością osobistą za zobowiązania podatkowe spółki.   

Skontaktuj się z LITIGATO – nasi doradcy podatkowi pomogą członkom zarządu oraz przedsiębiorcom w sprawach dotyczących prawa podatkowego, oraz odpowiedzialności karnej skarbowej, oraz postępowań związanych z przestępstwami skarbowymi. Pomagamy przygotować się do kontroli podatkowej, reprezentujemy klientów w postępowaniach karnych skarbowych i wskazujemy praktyczne rozwiązania, które pozwalają uniknąć najdotkliwszych konsekwencji. 

Wojciech Pławiak

Radca prawny | Doradca podatkowy

Telefon: +48 609 241 737
Email: wojciech.plawiak@litigato.pl

Marta Aniszewska

Radca prawny

Telefon: +48 662 162 798
Email: marta.aniszewska@litigato.pl