Czy fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą? 

Ograniczenia wynikające z ustawy o fundacji rodzinnej 

Zakres wykonywania działalności przez fundacje rodzinne jest bardzo ograniczony – wszystkie dozwolone formy są wskazane expressis verbis w artykule 5 ustawy o fundacji rodzinnej. Poręczenie majątkowe w sprawie karnej może mieć znaczenie przy zarządzaniu majątkiem fundacji rodzinnej, zwłaszcza w sytuacjach wymagających dodatkowych zabezpieczeń finansowych. Warto poznać zasady jego stosowania, aby uniknąć ryzyka prawnego.

Fundacja rodzinna może wykonywać działalność tylko w zakresie: 

1. zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia; 
2. najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie; 
3. przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach; 
4. nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze; 
5. udzielania pożyczek: 
6. spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje, 
7. spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik, 
8. beneficjentom; 
9. obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej; 
10. produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu; 
11. gospodarki leśnej. 

Fundacje rodzinne muszą uwzględniać podatek od sprzedaży nieruchomości, gdy dokonują zbycia majątku w ramach swojej działalności gospodarczej. Nieprzestrzeganie przepisów może skutkować dodatkowymi zobowiązaniami podatkowymi.

Konsekwencje podatkowe 

Czy fundacja może także prowadzić inną działalność gospodarczą niż wskazana w ustawie? Tak, ale ma to swoje konsekwencje. Należy mieć bowiem na uwadze, iż działalność gospodarcza prowadzona przez fundację mieszcząca się w tym zakresie korzysta ze zwolnienia podmiotowego z podatku dochodowego od osób prawnych. W przeciwnym wypadku do dochodów może mieć zastosowanie sankcyjna stawka CIT wynosząca 25%. 

Ponadto, w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych wyraźnie wskazano rodzaje działalności realizowane przez fundację rodzinną, które nie korzystają ze zwolnienia.  

Dzieje się tak, jeżeli fundacja osiąga przychody z najmu, dzierżawy lub podobnych umów (np. leasingu, użyczenia) i przedmiotem umowy jest przedsiębiorstwo, jego zorganizowana część albo inne składniki majątku (np. nieruchomości, maszyny), które są używane do działalności gospodarczej przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany. 

Przychody z tej transakcji nie będą korzystały ze zwolnienia podmiotowego przewidzianego w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. W przypadku wątpliwości co do prowadzonej przez fundację rodzinną działalności warto wystąpić o indywidualną interpretację podatkową.  

Podsumowanie  

Fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą, ale tylko w ściśle określonym zakresie wskazanym w ustawie. Ustawodawca ograniczył możliwości działalności komercyjnej fundacji, by skoncentrować jej funkcjonowanie na konkretnie oznaczonych celach związanych z sukcesją rodzinnego majątku – a nie na typowej aktywności rynkowej. W związku z tym, tylko dochody uzyskane z dozwolonej działalności mogą korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego. Naruszenie tych zasad może prowadzić do poważnych konsekwencji podatkowych i finansowych. Planując założenie fundacji rodzinnej lub przygotowując jej statut, warto dokładnie przeanalizować planowane źródła przychodów i sposób zarządzania majątkiem. Jeśli masz wątpliwości, czy dana forma działalności będzie zgodna z przepisami i korzystna podatkowo – skontaktuj się z nami, a nasi doradcy podatkowi pomogą ci bezpiecznie przejść przez cały proces. 

Tomasz Prokurat

Radca prawny | Doradca podatkowy

Telefon: +48 508 327 308
Email: tomasz.prokurat@litigato.pl

Wojciech Pławiak

Radca prawny | Doradca podatkowy

Telefon: +48 609 241 737
Email: wojciech.plawiak@litigato.pl

Marta Aniszewska

Radca prawny

Telefon: +48 662 162 798
Email: marta.aniszewska@litigato.pl