CIT, WHT oraz mechanizm pay & refund – jakie ryzyko ciąży na zarządzie spółki przy transakcjach z podmiotami zagranicznymi?

W warunkach postępującej globalizacji oraz rosnącej liczby transakcji z udziałem zagranicznych kontrahentów, obowiązki polskich spółek jako płatników podatku u źródła (WHT – tzw. withholding tax) nabrały szczególnej wagi. W przypadku dokonywania wypłat na rzecz podmiotów nierezydentów, na polskim podmiocie może ciążyć obowiązek poboru i odprowadzenia podatku według stawki ustawowej. Istotnym instrumentem regulacyjnym w tym zakresie jest mechanizm „pay and refund”, wprowadzony w celu ograniczenia ryzyka nadużyć wynikających z nieuprawnionego korzystania ze zwolnień i preferencyjnych stawek.

Istota mechanizmu pay and refund

Mechanizm „pay and refund” zakłada obowiązek poboru podatku u źródła według stawki podstawowej (czyli wynikającej z ustawy o CIT), bez względu na to, czy płatnik lub podatnik dysponuje dokumentami potwierdzającymi prawo do preferencji podatkowej. Dopiero po pobraniu i zapłacie podatku możliwe jest wystąpienie z wnioskiem o zwrot nadpłaty przez podmiot, który poniósł ekonomiczny ciężar podatku.

Warto zaznaczyć, że powyższy instrument ma zastosowanie tylko do tych wypłat, których łączna wartość przekracza 2 000 000 zł w ciągu roku podatkowego i które są dokonywane na rzecz tego samego zagranicznego podatnika, będącego podmiotem powiązanym w stosunku do adresata płatności oraz nierezydentem podatkowym w Polsce. Warunek ten ma na celu ograniczenie obowiązków administracyjnych dla mniejszych transakcji oraz transakcji z podmiotami niepowiązanymi, co powoduje skoncentrowanie się na największych wypłatach, które potencjalnie generują wyższe ryzyko nadużyć podatkowych. Co istotne, mechanizm ten obejmuje wyłącznie wybrane kategorie płatności, są to przede wszystkim:

1. dywidendy i inne dochody z udziału w zyskach osób prawnych,
2. odsetki,
3. należności licencyjne.

Istotne jest zatem zidentyfikowanie przez podmiot wypłacający, czy dana należność spełnia ustawową definicję i może mieć do niej zastosowanie mechanizm pay&refund.

Jakie obowiązki ciążą na płatniku?

Płatnik jest zobowiązany do pobrania podatku u źródła i wpłacenia go na właściwy rachunek podatkowy w urzędzie skarbowym w terminie do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatek został pobrany (w przypadku CIT) oraz do 20. dnia miesiąca (w przypadku PIT).

Następnie, do Lubelskiego Urzędu Skarbowego płatnik musi złożyć roczną deklarację CIT-10Z, w której wykazuje łączną kwotę pobranego podatku WHT. Deklarację tę składa się do końca pierwszego miesiąca roku następującego po roku podatkowym, w którym powstał obowiązek zapłaty podatku. Dodatkowo płatnik ma obowiązek przekazać do Lubelskiego Urzędu Skarbowego oraz przesłać do zagranicznego odbiorcy informacji podatkowej IFT-2R, która informuje o wysokości wypłaconych przychodów lub dochodów. Termin na złożenie tej informacji upływa z końcem trzeciego miesiąca roku następującego po roku podatkowym, w którym dokonano wypłaty.

Odpowiedzialność za naruszenie obowiązków

W przypadku niezastosowania mechanizmu „pay and refund”, braku poboru podatku lub niezłożenia wymaganych deklaracji, członkowie zarządu spółki mogą ponosić odpowiedzialność na gruncie Kodeksu karnego skarbowego (KKS). Dotyczy to w szczególności następujących przepisów:

1. Art. 56 KKS – złożenie deklaracji niezgodnej z prawdą lub jej niezłożenie (kara grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do 3 lat),
2. Art. 77 §1 KKS – niepobranie podatku lub pobranie, lecz niewpłacenie go do urzędu (analogiczne sankcje),
3. Art. 80 KKS – niezłożenie informacji podatkowej (np. IFT-2R),

Instrumentem, który może okazać się pomocny w przypadku niedopełnienia obowiązków płatnika jest tzw. czynny żal. W przypadku spółki, powinien on zostać złożony przez kierownika jednostki w rozumieniu ustawy o rachunkowości (w przypadku spółki z o.o. jest to zarząd spółki). Skuteczne złożenie czynnego żalu może wyłączyć karalność czynu. Jednym z warunków skuteczności czynnego żalu jest złożenie pisma przed wszczęciem postępowania podatkowego oraz ujawnienie istotnych okoliczności popełnionego czynu. W praktyce oznacza to, że osoba odpowiedzialna za obowiązki płatnika powinna niezwłocznie zgłosić nieprawidłowość wraz z korektą deklaracji i wpłatą zaległości, co może skutecznie wyłączyć karalność.

Tomasz Prokurat

Radca prawny | Doradca podatkowy

Telefon: +48 508 327 308
Email: tomasz.prokurat@litigato.pl

Marta Aniszewska

Radca prawny

Telefon: +48 662 162 798
Email: marta.aniszewska@litigato.pl