Chcesz dowiedzieć się jak organy podatkowe kontrolują rozliczenia dystrybutorów na rynku spożywczym? Na czym polega karuzela podatkowa i jak jej uniknąć? Jak bronić się przed zarzutami niedochowania należytej staranności przy weryfikacji kontrahentów?

Dystrybutorzy na rynku spożywczym na celowniku organów

Dystrybucja na rynku spożywczym jest obecnie obszarem intensywnie kontrolowanym przez organy podatkowe, które przypisują uczciwym przedsiębiorcom świadomy udział w karuzelach podatkowych funkcjonujących m.in. w obrocie kawą, herbatą, słodyczami oraz innymi produktami spożywczymi.

Skutkiem jest blokowanie aktualnych zwrotów VAT i kwestionowanie rozliczeń przeszłych, co naraża wieloletnie firmy na ryzyko milionowych zaległości podatkowych i może prowadzić do upadłości budowanych przez lata przedsiębiorstw. Ostatecznie agresywna postawa organów państwa skutkuje nawet postawieniem zarzutów karnych.

Przykładowy schemat kwestionowania odliczenia VAT

Zwykle schemat jest podobny. Na rynku spożywczym funkcjonuje szereg średnich i małych firm – dystrybutorów. Dla produktów spożywczych nie ma żadnego wzorca ceny rynkowej. Co więcej obrót odbywa się bardzo szybko, gdyż cenę determinuje termin przydatności produktu do spożycia.

Nie ma jednocześnie żadnej możliwości prześledzenia całej drogi towaru. Na końcu obrotu jest uczciwy podmiot – jeden z dystrybutorów na rynku lokalnym poszukujący zbytu na produkty na rynku krajowym lub zagranicznym.

Po czasie, okazuje się , że jeden z poprzednich pośredników nie uiszcza należnego podatku VAT przez sprzedaży paliwa. Najczęściej nie dotyczy to jednak naszego bezpośredniego kontrahenta. Ten podmiot dysponuje wszystkimi atrybutami prowadzonej legalnie działalności gospodarczej.

Prowadzi zarejestrowaną działalność gospodarczą, jest czynnym podatnikiem VAT składającym deklaracje podatkowe. Wypada bez zarzutu w badaniach wywiadowni gospodarczej.

Towar może być przedmiotem wielokrotnego obrotu – wyjechać za granicę a następnie bez wiedzy uczciwego podatnika, a następnie wrócić do Polski.

W momencie żądania zwrotu przez uczciwego podatnika, wszczynana jest kontrola podatkowa, a następnie wydawana jest decyzja podatkowa kwestionująca odliczenie podatku naliczonego ze względu na brak wpłaty VAT przez nieznanego nam poprzednika w obrocie (często jest to nawet 4 z kolei podmiot poprzedzający naszą dostawę).

Wówczas powstaje sytuacja w której, to my jako uczciwy podatnik i nieświadomy uczestnik obrotu towarem, mamy ponosić odpowiedzialność finansową za nie swoje błędy. Zwykle w pierwszej kolejności stawiany jest zarzut odliczenia VATu z pustej faktury (niedokumentującej faktycznego obrotu towarem).

Po wykazaniu, że towar rzeczywiście był przychodzi czas na zarzut niedochowania należytej staranności. Wstrzymuje to zwrot podatku na rzecz podatników.

Czasem równolegle kwestionowana jest stawka  0% dla dostawy wewnątrzwspólnotowej. Zablokowanie środków podatnika może stanowić zagrożenie dla bytu przedsiebiorstwa.

Jak bronić się przed zarzutem niedochowania należytej staranności

Obrona przed zarzutami organów wymaga przede wszystkim aktywności z naszej strony. Oczekiwanie, że organy z własnej inicjatywy uwzględnią argumenty na naszą korzyść w większości przypadków okazuje się złudne.  Co powinniśmy robić, żeby obronić się przed zarzutami?

• Udowodnić stosowanie spisanych (jeśli takie były) lub praktycznie funkcjonujących procedur weryfikacji kontrahentów;
• Zebrać wszystkie dowody, wskazujące na normalną współpracę z kontrahentem (przekazywane dokumenty, korespondencja elektroniczna, rozmowy telefoniczne, dowody spotkań z kontrahentem, wizyt w siedzibie lub biurze handlowym firmy);
• Ustalić osoby kontaktujące się z kontrahentem w naszym imieniu (w tym telefonicznie i mailowo), w celu wskazania ich jako potencjalnych świadków;
• Zebrać całą dokumentację przekazaną przez kontrahenta (potwierdzenie rejestracji VAT, odpis z KRS, zaświadczenie o numerze REGON, zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach, dane z wywiadowni gospodarczej lub opinie ubezpieczyciela należności);
• Na bieżąco kontrolować stan akt postępowania w siedzibie organu podatkowego (mamy w każdym czasie prawo do dostępu do akt) i reagować najlepiej w formie pisemnych wyjaśnień na gromadzone nowe dowody w sprawie;
• Śledzić bieżące orzecznictwo sądów w podobnych sprawach (w ostatnim okresie sądy wydały szereg rozstrzygnięć na korzyść podatników nieświadomych oszustwa).

Wojciech Pławiak
Partner, Zespół postępowań podatkowych  KDCP
Postępowania  podatkowe
tel. +48 602 669 169
email: wojciech.plawiak@kdcp.pl

• Doświadczony radca prawny i doradca podatkowy
• Dziesięcioletnie doświadczenie w tematyce postępowań podatkowych.
• Do 2014 r. Manager w Zespole Postępowań Podatkowych i Sądowych EY
• Pełnomocnik w kilkudziesięciu kontrolach podatkowych i postępowaniach dotyczących karuzel podatkowych, w większości w branży paliwowej
• Pełnomocnik w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym, Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, Naczelnym Sądem Administracyjnym
• Pełnomocnik przed Trybunałem w sprawie zakończonej pierwszym korzystnym wyrokiem w sprawie oświadczeń nabywców oleju opałowego (SK 14/12)

Narzędzia proponowane przez KDCP uwzględniają wytyczne Ministerstwa Finansów, Komisji Europejskiej, sądów polskich  i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ponadto narzędzia te uwzględniają podejście organów rządowych innych Państw Członkowskich UE.

***

Kiedy kontrola podatkowa prowadzi do zagrożenia
działalności przedsiębiorcy?

Trzeba powiedzieć jasno, że organy podatkowe zwłaszcza we współpracy z innymi organami państwa (Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej i prokuraturą) w praktyce mogą zablokować działalność przedsiębiorcy w taki sposób, aby w krótkim czasie doprowadzić do zakończenia działalności spółki.

Podstawowym narzędziem jest zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych na majątku podatnika.

Zabezpieczenie może zostać zarządzone jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie podatek nie zostanie zapłacony a w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję.

W praktyce dwa ostatnie przypadku nie są kontrowersyjne… [Czytaj dalej…]

Wojciech Pławiak

Radca prawny / Doradca podatkowy