Organy podatkowe sprawdzają obrót olejem rzepakowym

Chcesz dowiedzieć się jak organy podatkowe kontrolują rozliczenia w branży olejowej? Jak wykorzystywane są różnice w stawkach dla oleju jadalnego i technicznego? Jakie zarzuty mogą być związane z wywozem oleju za granicę? Jak bronić się przed zarzutami niedochowania należytej staranności przy weryfikacji kontrahentów?

Wzmożone kontrole w branży olejowej

Kontrole podatkowe stały się standardem na rynku oleju rzepakowego. Po kilku latach okazało się, że rynek był przedmiotem oszustw podatkowych. Wpływ na to miały z pewnością przepisy różnicujące stawki podatkowe VAT (5% dla oleju jadalnego, 23% dla oleju technicznego) i opóźniona reakcja organów państwa, które dopiero w 2016 r. opublikowały list ostrzegawczy informujący o ryzyku nieświadomego uczestnictwa w transakcjach wykorzystywanych do oszustw podatkowych.

Niestety obecnie ciężar kontroli rozliczeń z lat 2012-2015 obciąża w dużej mierze uczciwych przedsiębiorców nieświadomych działalności grup przestępczych.

Podatnikom grozi przede wszystkim konieczność zapłaty wielomilionowych zaległości podatkowych z tytułu VAT (odmowa odliczenia podatku naliczonego na nabyciu oleju lub kwestionowanie stawki 0% przy wywozie oleju za granicę) wraz z odsetkami. Ostatecznie agresywna postawa organów państwa skutkuje nawet postawieniem zarzutów karnych.

Przykładowy schemat kwestionowania odliczenia VAT

Schematy działania nieuczciwych podatników są zwykle podobne: olej w 2012-2014 był importowany z Niemiec, a następnie zbywany między pośrednikami polskimi. Odbiorcą jest uczciwy podmiot – znany dystrybutor na rynku lub podmiot zużywający olej w prowadzonej działalności (np. producent estrów metylowych wyższych kwasów tłuszczowych wytwarzanych z oleju technicznego).

Jeden z pośredników nie uiszcza należnego podatku VAT przez sprzedaży oleju. Najczęściej nie dotyczy to jednak naszego bezpośredniego kontrahenta. Ten podmiot dysponuje wszystkimi atrybutami prowadzonej legalnie działalności gospodarczej.

Posiada certyfikaty branżowe RedCert, prowadzi zarejestrowaną działalność gospodarczą, jest czynnym podatnikiem VAT składającym deklaracje podatkowe. Bardzo często był nwestkontrolowany przez organy podatkowe, które nie stwierdziły jakichkolwiek nieprawidłowości. .

Po czasie, okazuje się , że jeden z poprzednich pośredników nie uiszcza należnego podatku VAT przez sprzedaży oleju. Towar może być przedmiotem wielokrotnego obrotu – wyjechać za granicę a następnie bez wiedzy uczciwego podatnika, a następnie wrócić do Polski.

Wykorzystywana jest również różnica w stawkach – nabywany jest olej jadalny wg stawki 5%, a następnie po jakimś czasie olej ten jest sprzedawany jako olej techniczny opodatkowany stawką 23% bez zapłaty należnego VAT.

W momencie żądania zwrotu przez uczciwego podatnika, wszczynana jest kontrola podatkowa, a następnie wydawana jest decyzja podatkowa kwestionująca odliczenie podatku naliczonego ze względu na brak wpłaty VAT przez nieznanego nam poprzednika w obrocie.

Wówczas powstaje sytuacja w której, to my jako uczciwy podatnik i nieświadomy uczestnik obrotu towarem, mamy ponosić odpowiedzialność finansową za nie swoje błędy. Zwykle w pierwszej kolejności stawiany jest zarzut odliczenia VATu z pustej faktury (niedokumentującej faktycznego obrotu towarem).

Po wykazaniu, że towar rzeczywiście był przychodzi czas na zarzut niedochowania należytej staranności. Bywa tak, że kwestionowany jest podatek VAT, który wcześniej ten sam organ zwracał, po szczegółowej kontroli podatnika. Niejednokrotnie równolegle kwestionowana jest stawka  0% dla dostawy wewnątrzwspólnotowej.

Jak bronić się przed zarzutem niedochowania należytej staranności

Obrona przed zarzutami organów wymaga przede wszystkim aktywności z naszej strony. Oczekiwanie, że organy z własnej inicjatywy uwzględnią argumenty na naszą korzyść w większości przypadków okazuje się złudne.  Co powinniśmy robić, żeby obronić się przed zarzutami?

• Zgromadzić pełną dokumentację transakcji (m.in. dokumenty transportowe, dokumenty wydania i przyjęcia, kwity wagowe, badania oleju);
• Udowodnić stosowanie spisanych (jeśli takie były) lub praktycznie funkcjonujących procedur weryfikacji kontrahentów;
• Zebrać wszystkie dowody, wskazujące na normalną współpracę z kontrahentem (przekazywane dokumenty, korespondencja elektroniczna, rozmowy telefoniczne, dowody spotkań z kontrahentem, wizyt w siedzibie lub biurze handlowym firmy);
• Ustalić osoby kontaktujące się z kontrahentem w naszym imieniu (w tym telefonicznie i mailowo), w celu wskazania ich jako potencjalnych świadków;
• Zebrać całą dokumentację przekazaną przez kontrahenta (certyfikaty branżowe, potwierdzenie rejestracji VAT, odpis z KRS, zaświadczenie o numerze REGON, zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach);
• Na bieżąco kontrolować stan akt postępowania w siedzibie organu podatkowego (mamy w każdym czasie prawo do dostępu do akt) i reagować najlepiej w formie pisemnych wyjaśnień na gromadzone nowe dowody w sprawie;
• Śledzić bieżące orzecznictwo sądów w podobnych sprawach (w ostatnim okresie sądy wydały szereg rozstrzygnięć na korzyść podatników nieświadomych oszustwa).

Przygotowanie procedur weryfikacji

• Spotkanie z przedsiębiorcą w celu poznania specyfiki działalności
• Przygotowanie indywidualnej procedury opartej o objaśnienia MF i prace zespołu roboczego
• Wykorzystanie najnowszych orzeczeń sądów administracyjnych nt. należytej staranności
• Wskazanie konkretnych czynności i źródeł weryfikacji informacji o kontrahentach
• Procedura dostosowana do specyfiki działaności i branży
• Pomoc we wdrożeniu procedury w działalności indywidualnego przedsiębiorcy

Wojciech Pławiak
Partner, Zespół postępowań podatkowych  KDCP
Postępowania  podatkowe

tel. +48 602 669 169
email: wojciech.plawiak@kdcp.pl

• Doświadczony radca prawny i doradca podatkowy
• Dziesięcioletnie doświadczenie w tematyce postępowań podatkowych.
• Do 2014 r. Manager w Zespole Postępowań Podatkowych i Sądowych EY
• Pełnomocnik w kilkudziesięciu kontrolach podatkowych i postępowaniach dotyczących karuzel podatkowych, w większości w branży paliwowej
• Pełnomocnik w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym, Europejskim Trybunałem Praw Człowieka, Naczelnym Sądem Administracyjnym
• Pełnomocnik przed Trybunałem w sprawie zakończonej pierwszym korzystnym wyrokiem w sprawie oświadczeń nabywców oleju opałowego (SK 14/12)

Narzędzia proponowane przez KDCP uwzględniają wytyczne Ministerstwa Finansów, Komisji Europejskiej, sądów polskich  i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ponadto narzędzia te uwzględniają podejście organów rządowych innych Państw Członkowskich UE.

***

Kiedy kontrola podatkowa prowadzi do zagrożenia
działalności przedsiębiorcy?

Trzeba powiedzieć jasno, że organy podatkowe zwłaszcza we współpracy z innymi organami państwa (Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej i prokuraturą) w praktyce mogą zablokować działalność przedsiębiorcy w taki sposób, aby w krótkim czasie doprowadzić do zakończenia działalności spółki.

Podstawowym narzędziem jest zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych na majątku podatnika.

Zabezpieczenie może zostać zarządzone jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie podatek nie zostanie zapłacony a w szczególności gdy podatnik trwale nie uiszcza wymagalnych zobowiązań o charakterze publicznoprawnym lub dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić lub udaremnić egzekucję.

W praktyce dwa ostatnie przypadku nie są kontrowersyjne… [Czytaj dalej…]

Wojciech Pławiak

Radca prawny / Doradca podatkowy