Jak rozpoznać schemat podatkowy objęty MDR?

Schemat podatkowy MDR to działania lub transakcje, które spełniają określone cechy wskazane w Ordynacji podatkowej. Jeśli transakcja lub działania skutkują optymalizacją podatkową, mogą wymagać raportowania. 

Poniżej znajdziesz informacje, które ułatwią ocenę czy czynność prawna lub faktyczna może stanowić schemat podatkowy MDR. 

Cechy rozpoznawcze 

Schemat podatkowy to czynność lub zespół czynności faktycznych lub prawnych (w tym np. zawarcie umowy sprzedaży rzeczy lub praw, udzielenie pożyczki, wymiana udziałów) spełniająca wymienione w ustawie cechy (tzw. cechy rozpoznawcze). 

W tym zakresie wyróżniamy: 

• ogólne cechy rozpoznawcze, 
• szczególne cechy rozpoznawcze, 
• inne szczególne cechy rozpoznawcze. 

Ogólne cechy rozpoznawcze 

Wśród ogólnych cech rozpoznawczych z możemy wyróżnić: 

cechy dotyczące zasad współpracy pomiędzy promotorem (w tym doradcą podatkowym, radcą prawnym, ale również innym podmiotem doradzającym w kwestiach podatkowych), a klientem; 

Np. obowiązek zachowania poufności odnośnie rekomendowanych działań lub wynagrodzenia promotora oraz gdy kwota wynagrodzenia jest uzależniona od uzyskanej korzyści podatkowej (success fee). cechę polegającą na korzystaniu z ujednoliconej dokumentacji, umożliwiającej przeprowadzenie czynności u różnych podmiotów; 

Przykładem takiego schematu może być zawarcie umowy pożyczki na zasadach safe harbour w oparciu o ujednolicony wzór umowy.  cechę polegającą na zmianie kwalifikacji dochodów (przychodów) lub zmianie zasad opodatkowania skutkującą niższym opodatkowaniem; Ww. cecha jest bardzo pojemna i odnosi się do wszystkich sytuacji, w których na skutek dokonania działań dochodzi do obniżenia kwoty zobowiązania podatkowego. 

Przykładem może być dofinansowanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością poprzez utworzenie nowych udziałów przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością oraz ich objęcie przez udziałowca po cenie wyższej niż nominalna wartość udziałów z alokacją nadwyżki na kapitał zapasowy (agio) w miejsce np. udzielenia pożyczki spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przez jej udziałowca.

Kryterium głównej korzyści 

Nie zawsze samo spełnienie cechy rozpoznawczej skutkuje uznaniem czynności za schemat podatkowy – w przypadku ogólnych cech rozpoznawczych dla powstania obowiązku raportowania MDR konieczne jest jeszcze spełnienie tzw. kryterium głównej korzyści. 

Kryterium głównej korzyści jest spełnione w przypadku, gdy głównym lub jednym celem przeprowadzenia działania było uzyskanie korzyści podatkowej (np. obniżenie podatku), a rozsądnie działający podmiot mógłby w takiej samej sytuacji wybrać inny sposób działania, nieskutkujący powstaniem korzyści podatkowej. 

Innymi słowy, kryterium głównej korzyści jest spełnione, jeśli: 

• działania mogłyby zostać przeprowadzone w inny sposób, nieskutkujący powstaniem korzyści podatkowej, 
• wbrano sposób działania skutkujący powstaniem korzyści podatkowej, 
• korzyść podatkowa była jedynym lub głównym powodem wyboru takiego, a nie innego sposobu działania. 

Warto pamiętać, że korzyść podatkowa w rozumieniu przepisów o schematach podatkowych MDR to nie tylko kwota, o jaką udało się obniżyć zobowiązanie podatkowe. 

Korzyść podatkową stanowi: 

• niepowstanie zobowiązania podatkowego 
• odsunięcie w czasie powstania zobowiązania podatkowego 
• obniżenie wysokości zobowiązania podatkowego 
• powstanie lub zawyżenie straty 
• powstanie nadpłaty 
• brak obowiązku pobrania podatku przez płatnika. 

Przykładem sytuacji, w której spełnione będzie kryterium głównej korzyści może być sytuacja, w której przedsiębiorca ma do wyboru dwie opcje pozyskania środków na rozwój firmy: 

• pożyczkę udzieloną przez udziałowca, od której firma musi płacić odsetki, a te podlegają opodatkowaniu
• podwyższenie kapitału zakładowego – udziałowiec wpłaca środki do spółki nabywając nowe udziały, a wpłacona kwota trafia na kapitał zapasowy (tzw. agio). 

Jeśli główną motywacją przedsiębiorcy w wyborze drugiej opcji jest uniknięcie opodatkowania odsetek, a nie np. poprawa struktury finansowej spółki, to transakcja może zostać uznana za schemat podatkowy podlegający raportowaniu zgodnie z kryterium głównej korzyści.

Szczególne cechy rozpoznawcze

Oprócz tego Dyrektywa DAC6 przewidziała tzw. szczególne cechy rozpoznawcze, których spełnienie skutkuje obowiązkiem raportowania schematów MDR. Szczególne cechy rozpoznawcze najczęściej dotyczą transakcji dokonywanych z zagranicznymi rezydentami podatkowymi. 

Wśród nich możemy wymienić sytuacje, w których: 

• wykorzystywane są wprowadzone jednostronnie przez dane państwo uproszczenie w stosowaniu przepisów związanych z ustalaniem cen transferowych (np. udzielenie pożyczki na zasadach safe harbour); 
• pomiędzy podmiotami powiązanymi dochodzi do przeniesienia funkcji, ryzyk lub aktywów, na skutek którego następuje pogorszenie wyników finansowych podmiotu przenoszącego o więcej niż 50% przewidywanego wyniku finansowego, gdyby nie dokonano przeniesienia (np. sprzedaż zorganizowanej części przedsiębiorstwa przez spółkę na rzecz jej udziałowca); 
• dochodzi do przeniesienia praw trudnych do wyceny wartości niematerialnych (np. zbycie know-how, bazy klientów, obserwujących); 
• dokonuje się transakcji z podmiotami mającymi siedzibę / zarząd w rajach podatkowych (np. transakcja towarowa z podmiotem posiadającym siedzibę w Hongkongu).

Inne szczególne cechy rozpoznawcze

Raportowanie schematów podatkowych MDR wynikające ze spełnienia tzw. innych szczególnych cech rozpoznawczych nazywane jest raportowaniem statystycznym, ponieważ zasadniczo dotyczy dokonywania na rzecz zagranicznych rezydentów podatkowych płatności przekraczających 25 000 000 zł rocznie. 

Inne szczególne cechy rozpoznawcze zostały wprowadzone do Ordynacji podatkowej wyłącznie z inicjatywy polskiego Ustawodawcy i mają na celu monitorowanie przepływów pieniężnych za granicę. 

Nie zawsze samo spełnienie cechy rozpoznawczej skutkuje uznaniem czynności za schemat podatkowy – w przypadku spełnienia ogólnej cechy rozpoznawczej konieczne jest jeszcze spełnienie tzw. kryterium głównej korzyści, o którym przeczytasz w kolejnym naszym wpisie z tej serii. 

Jeśli potrzebujesz pomocy w potwierdzeniu lub wykluczeniu wystąpienia po Twojej stronie obowiązku raportowego, skontaktuj się z nami. W praktyce często okazuje się, że w sprawie nie zostały spełnione przesłanki do uznania działania za schemat podatkowy, a tym samym po stronie podatnika nie występuje schemat podatkowy. 

JUSTYNA CHYLIŃSKA-MATLA

Radca prawny

Telefon: + 48 794 931 482
Email: justyna.chylinska@litigato.pl

• Radca prawny (WA-17377) w Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie.
• Posiada ośmioletnie doświadczenie w zakresie doradztwa podatkowego i postępowań podatkowych zdobyte w polskich i zagranicznych spółkach doradztwa podatkowego.
• Ma bogate doświadczenie w reprezentowaniu klientów przed organami podatkowymi w kontrolach i postępowaniach podatkowych oraz w sporach przed sądami.
• Specjalizuje się w prowadzeniu postępowań wymiarowych i nadpłatowych dotyczących podatku od nieruchomości, podatków dochodowych, podatku u źródła oraz VAT.
• Analizuje obiekty podatników pod kątem opodatkowania podatkiem od nieruchomości oraz sporządza opinie i rekomendacje w tym zakresie.
• Posiada doświadczenie w zakresie prowadzenia szkoleń klienckich, w tym w szczególności w zakresie procedur ukierunkowanych na ograniczenie ryzyka ponoszenia odpowiedzialności karnej skarbowej oraz identyfikacji i raportowania schematów podatkowych MDR. 
• Absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, w 2021 r. ukończyła aplikację adwokacką w Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie
• Należy do Międzynarodowego Stowarzyszenia Podatkowego (International Fiscal Association).

Tomasz Prokurat

Radca prawny | Doradca podatkowy

Telefon: +48 508 327 308
Email: tomasz.prokurat@litigato.pl