W przypadku transakcji, których przedmiotem jest biznes lub jego część, punkt widzenia zwykle zależy od punktu siedzenia. Strona kupująca, oprócz tego, że jest zainteresowana, aby zapłacić jak najmniej, zwykle dąży do ograniczenia ryzyka prawnego i podatkowego, wynikającego z działalności poprzedniego właściciela czy zarządu nabywanej firmy. Z kolei strona sprzedająca, oprócz tego, że chciałaby otrzymać jak najwyższą cenę za sprzedawany biznes, najczęściej dąży do ograniczenia swojej odpowiedzialności wobec kupującego za ewentualne skutki swoich działań i decyzji, które wystąpią już po transakcji. 

Kiedy zatem i komu bardziej opłaca się „share deal” a komu „asset deal”?

W praktyce wybór między “share deal” a “asset deal” zależy od szeregu czynników, takich jak struktura prawna przedsiębiorstwa, poziom ryzyka związanego z ewentualnymi roszczeniami, skomplikowanie procesu transakcyjnego oraz aspekty podatkowe. 

W transakcji typu “share deal” kupujący nabywa udziały lub akcje spółki, która posiada interesujący go biznes lub aktywa. Kupujący nabywa udziały w spółce, z jej aktywami i pasywami, wraz z jej historią, zobowiązaniami i potencjalnymi ryzykami, które mogą wynikać z działalności poprzedniego właściciela. Spółka nadal pozostaje tym samym podmiotem prawnym, a zmienia się jedynie struktura udziałowców lub akcjonariuszy. Kupujący, który decyduje się na ten model nabycia biznesu, powinien przeprowadzić szczegółową weryfikację dokumentacji prawnej, podatkowej i finansowej targetu (tzw. badanie due diligence), a nadto zabezpieczyć odpowiedzialność sprzedającego nie tylko za wady prawne udziałów, ale również za nieprawdziwość oświadczeń i zapewnień strony sprzedającej odnośnie do poszczególnych aspektów działalności spółki.

W transakcji typu “asset deal” kupujący nabywa konkretne aktywa, takie jak nieruchomości, wyposażenie, prawa do własności intelektualnej, czy całe przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część (ale nie samą spółkę). Kupujący najczęściej preferują tę opcję, aby uniknąć przejmowania istniejących zobowiązań spółki i ryzyk związanych z historią działalności poprzedniego właściciela. Sprzedający najczęściej będzie zainteresowany sprzedażą udziałów  w spółce, ponieważ cenę za udziały otrzyma od kupującego zwykle bezpośrednio do swojego majątku prywatnego, a w związku z tym, nie będzie musiał zastanawiać się nad optymalnym podatkowo transferem ceny za sprzedane aktywa ze spółki ani zajmować się likwidacją „pustej” spółki po transakcji. Wybór formy transakcji może dodatkowo komplikować fakt, że sprzedawany biznes prowadzi działalność koncesjonowaną (np. na rynku paliw) lub skład podatkowy.

Z perspektywy podatkowej również występują istotne różnice pomiędzy wspomnianymi rodzajami transakcji. Dla transakcji na udziałach najistotniejsze będą skutki w podatku dochodowym, a z perspektywy kupującego również w podatku od czynności cywilnoprawnych. Z kolei w przypadku transakcji na aktywach równie istotne – i to dla obu stron transakcji –  będą skutki w VAT.

Usługi świadczone przez Kancelarię w tym zakresie obejmują m.in.:

• Kompleksowe doradztwo i wsparcie prawne oraz podatkowe dotyczące planowanej transakcji,
• analizę struktury transakcji oraz doradztwo w wyborze optymalnego modelu transakcyjnego (asset deal vs. share deal) z uwzględnieniem konsekwencji podatkowych i prawnych dla klienta,
• przygotowanie dokumentów przedtransakcyjnych, takich jak umowa o poufności (NDA) czy umowa określająca zasady procesu due diligence,
• przygotowanie dokumentacji transakcyjnej – umowy sprzedaży udziałów, przedsiębiorstwa, nieruchomości – oraz udział w negocjacjach z drugą stroną,
• przeprowadzenie badania due diligence w celu oceny ryzyka prawnego i podatkowego wynikającego z planowanej transakcji i sporządzenie raportu z badania,
• przeprowadzenie badania vendor due diligence (na zlecenie sprzedającego) w celu zidentyfikowania potencjalnych ryzyk prawnych lub podatkowych oraz ich zaadresowania przed planowaną transakcją.

W LITIGATO, dzięki naszemu bogatemu doświadczeniu w doradztwie transakcyjnym, doskonale rozumiemy te subtelności i pomagamy naszym klientom w dokonaniu najlepszego wyboru. Bez względu na to, czy są Państwo na etapie sprzedaży czy zakupu biznesu, zapraszamy do skorzystania z naszych usług, aby mieć pewność, że Państwa interesy są odpowiednio chronione, a proces transakcji przebiega płynnie i zgodnie z oczekiwaniami.

Tomasz Prokurat

Radca prawny / Doradca podatkowy