Ich zakres i uprawnienia organów podatkowych są jednak różne. Również zakres możliwych reakcji podatników jest odmienny w obu procedurach. Warto pamiętać o swoich prawach i korzystać z nich adekwatnie do sytuacji.

Czynności sprawdzające

Czynności sprawdzające to najmniej dolegliwy sposób weryfikacji rozliczeń podatkowych. Organy dysponują ograniczonymi uprawnieniami a cały zakres czynności jest niedozwolony. W szczególności na tym etapie nie przesłuchuje się świadków nie można dokonywać oględzin na miejscu. Czynności sprawdzające to wyłącznie pisemna procedura.

Zakreślony jest także cel czynności sprawdzających. Organy podatkowe dokonują czynności sprawdzających w celu:

1. sprawdzenia terminowości składania deklaracji i wpłacania podatków, w tym również pobieranych przez płatników oraz inkasentów;
2. stwierdzenia formalnej poprawności ww. dokumentów
3. ustalenia stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami;
4. weryfikacji poniesionych przez podatnika wydatków i uzyskanych przychodów (dochodów) opodatkowanych lub przychodów (dochodów) nieopodatkowanych – w zakresie niezbędnym do ujawnienia podstawy opodatkowania z tytułu przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych;
5. weryfikację danych i dokumentów przedstawionych przez podatników dokonujących rejestracji podatkowej sprawdzenie spełnienia warunków uprawniających do opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.

Co istotne, uprawnienia podatnika w toku czynności sprawdzających pozostają w bez zmian.

W szczególności, ma on zawsze prawo do złożenia korekty deklaracji podatkowej. Czasem zresztą jest to ukryty cel czynności sprawdzających – najlepiej dla organów aby sam podatnik naprawił swój błąd bez potrzeby formalnej kontroli podatkowej.

Kontrola podatkowa

Kontrola podatkowa to już sformalizowana procedura. Zakres uprawnień organów jest w tym przypadku znacznie szerszy i obejmuje m.in prawo:

1. wstępu na grunt oraz do budynków, lokali lub innych pomieszczeń kontrolowanego;
2. wstępu do lokali mieszkalnych;
3. żądania okazania majątku podlegającego kontroli oraz do dokonania jego oględzin;
4. żądania udostępniania akt, ksiąg i wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z przedmiotem kontroli oraz do sporządzania z nich odpisów, kopii, wyciągów, notatek, wydruków i udokumentowanego pobierania danych w postaci elektronicznej;
5. zbierania innych niezbędnych materiałów w zakresie objętym kontrolą;
6. zabezpieczania zebranych dowodów;
7. legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli;
8. żądania przeprowadzenia spisu z natury;
9. przesłuchiwania świadków, kontrolowanego;
10. zasięgania opinii biegłych.

Z kolei podatnik na czas kontroli ma co do zasady zawieszone prawo do korekty deklaracji podatkowej. Odzyskuje je na krótki okres dopiero po zakończeniu kontroli i doręczeniu protokołu.

Kiedy warto zaangażować pełnomocnika

Zarówno w toku czynności sprawdzających jak i kontroli podatkowej, podatnik ma prawo ustanowić pełnomocnika. W tym przypadku im wcześniej tym lepiej tym bardziej, że jeśli organ nie osiągnie oczekiwanych rezultatów w toku czynności sprawdzających to raczej na pewno zostanie wszczęta kontrola podatkowa.