Czy będzie rewolucja w uprawnieniach PIP – co oznacza dla pracodawców, pracowników i B2B? 

Natychmiastowy efekt przekwalifikowania B2B na umowę o pracę 

Najbardziej doniosłą zmianą będzie przyznanie inspektorom pracy prawa do wydawania decyzji administracyjnych, które automatycznie przekształcą umowę cywilnoprawną w umowę o pracę, jeżeli warunki współpracy – w ich ocenie – noszą znamiona stosunku pracy. Decyzja taka będzie natychmiast wykonalna. To oznacza, że od chwili jej wydania przedsiębiorca zobowiązany będzie traktować daną osobę jak pracownika – nawet jeśli się z decyzją nie zgadza i zdecyduje się odwołać do sądu. 

W praktyce oznacza to obowiązek zgłoszenia pracownika do ZUS, opłacania składek i zaliczek na PIT, zmiany charakteru wynagrodzenia na pensję ze stosunku pracy oraz stosowanie wobec byłych współpracowników b2b pełnego reżimu prawa pracy, w tym urlopów, nadgodzin czy ochrony przed wypowiedzeniem.

Co istotne, skutki w zakresie podatków i składek ZUS będą wsteczne nawet do pięciu lat, jeśli decyzja stanie się ostateczna. Zatem, na przedsiębiorcy będzie ciążył obowiązek rozliczenia zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń oraz składek ZUS – nie tylko na przyszłość, lecz także za okresy przeszłe. W efekcie, po stronie przedsiębiorcy może pojawić się konieczność uregulowania wysokich kwot zaległości podatkowych i składkowych wraz odsetkami.   

Przedsiębiorca utraci również prawo do odliczenia VAT z faktur dokumentujacych usługi wystawianych w przeszłości przez współpracownika b2b, którego inspektor pracy uzna za pracownika. Skoro bowiem współpraca powinna być od początku kwalifikowana jako stosunek pracy, to wynagrodzenie takiej osoby nie mogło być podstawą do naliczenia i odliczenia podatku VAT.

W praktyce będzie to oznaczało konieczność korekty rozliczeń wstecz, co może skutkować znacznymi zaległościami podatkowymi wobec urzędu skarbowego. Po stronie pracownika aktualne stanie się pytanie, czy faktury które wystawiał na b2b nie były pustymi fakturami, gdzie wystawianie pustych faktur jest przestępstwem. 

Zobacz: Usługi księgowe Warszawa Planowanie podatkowe

Połączenie skutków w obszarze prawa pracy i podatków sprawia, że nowelizacja radykalnie zwiększa ryzyko finansowe związane ze stosowaniem kontraktów B2B w sytuacjach, które w praktyce odpowiadają stosunkowi pracy. W aktualnym kształcie wydaje się ona nieakceptowalna, ale należy wziąć pod uwagę, że swoje opinie do projektu wkrótce zgłoszą organizacje pracowników i pracodawców. Należy oczekiwać, że opinie te wpłyną na ostateczny kształt projektu ustawy, który zostanie przedłożony sejmowi. 

Uproszczenie i przyspieszenie procedury 

Największym ryzykiem dla pracodawców jest samo uproszczenie i przyspieszenie  procedury reklasyfikacyjnej. Dotychczas ustalenie istnienia stosunku pracy wymagało procesu sądowego, który dawał czas na podjęcie “obrony” i przedstawienie dowodów. Po nowelizacji decyzja administracyjna inspektora będzie działać od razu, a negatywne skutki przedsiębiorca odczuje natychmiast – zanim sprawa w ogóle trafi do sądu.

W takich realiach nawet najlepiej napisana umowa B2B, w pełni odpowiadająca rzeczywistej woli stron, może nie być wystarczającą ochroną, jeśli inspektor pracy subiektywnie uzna, że okoliczności współpracy stron przypominają zatrudnienie w warunkach stosunku pracy. 

Rozszerzone uprawnienia PIP 

Projekt przewiduje również poszerzenie kompetencji PIP. Po zmianach inspekcja obejmie swoim nadzorem nie tylko klasycznych pracodawców, ale także podmioty, które formalnie nie zatrudniają pracowników, a współpracują wyłącznie na podstawie umów cywilnoprawnych. To fundamentalna zmiana – dotychczas tego rodzaju podmioty pozostawały poza realnym zasięgiem działań inspektorów. 

Nowością będą także kontrole zdalne. Inspektorzy zyskają możliwość żądania dokumentów elektronicznych, przesłuchiwania osób online, a nawet prowadzenia oględzin za pomocą transmisji na żywo. Dodatkowo usprawniona zostanie wymiana danych między PIP, ZUS i Krajową Administracją Skarbową, co znacząco ułatwi wykrywanie nieprawidłowości w rozliczaniu składek i podatków. 

Rekomendacje dla przedsiębiorców 

Nie można przesądzić, że ustawa zostanie przyjęta w zapowiadanym kształcie i terminie, jednak prawdopodobieństwo jej wejścia w życie jest wysokie. Warto zatem już teraz podjąć działania adaptacyjne. Kluczowe będzie przeprowadzenie przeglądu obowiązujących kontraktów cywilnoprawnych i B2B, zidentyfikowanie obszarów największego ryzyka oraz rozważenie wprowadzenia umów o pracę tam, gdzie trudno będzie obronić cywilnoprawny charakter współpracy. 

Równie ważne będzie dostosowanie procedur wewnętrznych tak, aby ograniczyć elementy sprawiające wrażenie podporządkowania w relacjach B2B oraz zadbanie o spójność między treścią umów a praktyką ich wykonywania. Im lepiej udokumentowane zasady współpracy, tym mniejsze ryzyko arbitralnej decyzji inspektora. 

Skontaktuj się z profesjonalistami! 

Projektowana nowelizacja to prawdziwa rewolucja w zakresie kontroli form zatrudnienia. Dla pracodawców oznacza to jedno – nie można czekać na rozwój wydarzeń. Każdy miesiąc zwłoki zwiększa ryzyko kosztownych konsekwencji, które mogą sięgnąć nie tylko bieżących kosztów zatrrudnienia, ale także zaległości za lata ubiegłe.

Jeśli chcesz przygotować swoją firmę na nadchodzące zmiany i zyskać wyższy stopień pewności, że model współpracy w Twojej organizacji jest bezpieczny, Kancelaria podatkowa Warszawa LITIGATO – Skontaktuj się z nami! Nasi najlepsi doradcy podatkowi w Warszawie pomogą Ci zidentyfikować ryzyka, wdrożyć odpowiednie rozwiązania i ochronić biznes przed skutkami nowych regulacji. 

Tomasz Prokurat

Radca prawny | Doradca podatkowy

Telefon: +48 508 327 308
Email: tomasz.prokurat@litigato.pl